توضیحات
کپسول آتش نشانی در انواع مختلف حاوی مواد خاموش کننده حریق می باشد که این مواد می توانند گاز، مایع و یا جامد باشند و موجب اطفا حریق گردند.
انواع کپسول آتش نشانی
معمولا انواع کپسول آتش نشانی را بر اساس پارامتر های زیر دسته بندی می کنند:
انواع کپسول اطفا حریق بر اساس مواد تشکیل دهنده
- خاموش کننده محتوی آب
- خاموش کننده محتوی پودر خشک
- خاموش کننده پودر شیمیایی
- خاموش کننده محتوی کف (فوم)
- خاموش کننده محتوی گاز
انواع کپسول آتش نشانی از نظر مواد تشکیل دهنده
خاموش کننده محتوی آب
خاموش کننده های آبی که حاوی آب هستند در سه نوع سودا اسید، آب و گاز، آب و هوا موجود می باشند.
- خاموش کننده آبی سودا اسید:خروج مایع درون کپسول از طریق گاز حاصل از واکنش اسید سولفوریک و بی کربنات سدیم صورت می گیرد.
- خاموش کننده آبی آب و گاز:آب از طریق گاز کربن دی اکسید موجود در کپسول حداقل در 60 ثانیه تخلیه می شود و رایج ترین نوع کپسول آتش نشانی آبی است.
- خاموش کننده آبی آب و هوا:نیروی محرکه خروج آب از کپسول هوای فشرده است و به دلیل وجود همین هوای فشرده بدنه کپسول باید مقاوم تر از کپسول آب و گاز باشد.
خاموش کننده محتوی پودر خشک
خاموش کننده محتوی پودر در دو نوع پودر شیمیایی، پودر و گاز موجود می باشد.
خاموش کننده پودر شیمیایی
پودر با استفاده از گاز کربن دی اکسید خارج می شود. این گاز در کارتریج وجود دارد که کارتریج می تواند درون و یا بیرون از سیلندر وجود داشته باشد.
خاموش کننده محتوی کف (فوم)
فوم در دو نوع فوم مکانیکی و فوم شیمیایی موجود می باشد. فوم ها نیز دارای میزان انبساط های متفاوتی هستند که معمولا در کپسول ها از فوم با قابلیت انبساط بالا استفاده می شود.
خاموش کننده محتوی گاز
خاموش کننده های گاز دارای دو نوع خاموش کننده گاز کربن دی اکسید و خاموش کننده گاز هالوژنه می باشند.
مانیتورهای آتش نشانی
مانیتور آب وفوم آتش نشانی در حقیقت وسیله ای است که امکان پرتاب آب و یا فوم را از فاصله ای به موضع حریق فراهم میاورد. همانگونه که میدانیم در هنگام وقوع آتش سوزی، بایستی بتوان آب یا فوم آتش نشانی را از فاصله ای ایمن (که خود آتش نشان در معرض سوختگی یا برخورد ذرات ناشی از آتش سوزی قرار نگیرد) بروی موضع آتش و با دقت لازم پرتاب نمود.
با این تعریف مانیتورهای آب وفوم اتش نشانی وظیفه ای بسیار خطیر بر عهده دارند و به همین دلیل از حساسیت خاصی بر خوردارند. محل استفاده این مانیتور های آب و فوم اتش نشانی مختلف بوده و باعث تنوع زیاد در آنها می شود.
مانیتورهای آب و فوم آتش نشانی در مکان های صنعتی بویژه در پالایشگاه ها، پتروشیمی ها و نیروگاه ها بسیار مورد استفاده قرار می گیرند.
در مکان های شهری نیز ازاین مانیتورهای آب بروی ماشین های آتش نشانی استفاده وسیع می کنند.
انواع مانیتورهای آب وفوم آتش نشانی:
به دلیل نوع کاربرد مانیتورها به چندین دسته تقسیم می شوند که ما سعی می کنیم در شرح ذیل به آنها اشاره کنیم:
- مانیتور آب و فوم اتش نشانی ثابت / Fix Water Monitor
- مانیتور آب و فوم آتش نشانی پرتابل / Portable Fire Monitor
- تریلر مانیتور آب و فوم آتش نشانی / Trailer Fire Monitor
- ریموت کنترل مانیتور آب وفوم آتش نشانی / Remote Control Fire Monitor
- تاور مانیتور های آب و فوم آتش نشانی / Tower Fire Monitor
- سلف اسلیتینگ مانیتور آب آتش نشانی / مانیتورهای خودچرخشی / Self-Oscillating Monitor
دریچه های آتش نشانی
انواع شیر آلات آتش نشانی
آنچه که در قالب شیرآلات در تجهیزات آتش نشانی بکار میروند 9 شیرآلات ابزار دقیق و شیرهای صنعتی هستند که اغلب از استنلس استیل یا قطعات برنجی تولید میشوند . این شیرها به ترتیب عبارتند از :
- شیر تخلیه آتش نشانی
- شیر ایستاده آتش نشانی ( هیدرانت )
- شیرهای اطمینان ( پریشر ریلایف ولو )
- شیرآلات پست اینداکتور
- شیر گیت ولو
- شیرآلات توپی یا شیر کروی
- شیرهای پروانه ای آتش نشانی
- چک ولو آتش نشانی
- شیر سویچر تنظیم باد
شیر ایستاده آتش نشانی
از دیگر شیرآلات آتش نشانی که تقریبا هر شهروندی در معابر ، چهارراه ها ، اماکن همه و…. دیده اند شیر ایستاده آتش نشانی میباشد . این شیرها که با عنوان شیر هیدرانت هم شناخته میشوند جهت انشعاب گیری از لوله اصلی یا به اصطلاح شاه لوله آب بکار گرفته میشوند که مزایای زیر را برا اوپراتو و مامورین آتش نشانی فراهم میکند . این شیر به دو صورت زیر زمینی و سطحی نصب میشود و به مامورین آتش نشانی این امکان را میدهد که از آن انشعاب گیرند
- تامین آب کافی بدون نیاز به استفاده از پمپ در مواقع حساس
- تامین فشار بالا در آتش سوزی های مهیب
- ایجاد بستری مناسب برای اینکه ماشین تش نشانی نیازی به نزدیک شدن به آتش نداشته باشد
- انشعاب گیری ساده با تقسیم انشعاب تا 8 شیلنگ
شیر تخلیه آتش نشانی
یکی از انواع شیرآلات آتش نشانی که که بیشتر در موارد زیر کاربرد دارد شیر تخلیه ها هستند که از جنس استیل استنلس و یا برنج تولید میشوند . این شیرها بیش از هر گزینه ای از ناحیه آببندی ها حساس هستند . در سیستم های اطفای حریق این شیرآلات آتش نشانی برای سیستم های آزمایش خط مورد استفاده قرار گرفته و مایعات غیرضروری را از سیستم ها تخلیه می کنند. اغلب این دسته شیر آلات دارای سنسور فشار هستند . برای انتخاب شیرآلات تست و تخلیه ، کاربران باید به حجم ورودی و خروجی مایع از خط اطفای حریق توجه کنند . همچنين اين سوپاپ ها با قطر دهانه نازل آتش نشانی بايد قطر يكسان داشته باشند
- استفاده به عنوان شیر تخلیه
- کاربرد جهت شیر خروجی پمپ
- استفاده جهت شیر تست خط اطفای حریق
پریشر ریلایف یا شیر اطمینان
مخازن تحت فشار در تجهیزات آتش نشانی مانند بلدر تانک با فشار داخلی زیادی روبرو هستند . با وجود فشار بالا استفاده از شیر اطمینان ساده کاری غیر اصولی میباشد . بهترین شیر اطمینان قابل استفاده روی مخازن بلدرتانک و سایر سیلندرهای بزرگ پریشر ریلایف ولو آتش نشانی میباشد . این دسته از شیر آلات آتش نشانی جهت کنترل فشار و تخلیه فشار اضافی در مواقع اضطراری میباشد که بیشترین حساسیت آن در فنر واکنشگرای این شیر است .
از نظر ساختاری شیرآلات آتش نشانی ریلایف ولو در مدل های وکیوم سایز بزرگ ، شیرهای ساده و شیرهای دسته دار تقسیم میشوند . از نظر متریال تولید به آلیاژهای فولاد کربن ، استنلس استیل و برنج تقسیم میشوند و رایج ترین این شیر ریلایف ولوها عبارتند از:
- ریلایف ولو series 651mwik
- ریلایف ولو series 618sGFO
- ریلایف ولو آتش نشانی series 618sGFL
- ریلایف ولو series 652sGK
- ریلایف ولو آتش نشانی series 681mGFO-SP
پست اینداکتور
این شیر زیرزمینی از دسته شیرآلات آتش نشانی میباشند که جهت جلوگیری از یخ زدن در زیر زمین نصب میشود . پوشش اپوکسی و ضد یخ این شیرها مزایای به همراه دارند که به ما قابلیتی میدهد که لوله کشی های مرتبط با سیستم اطفای حریق و اعلام حریق را به راحتی یر زمین پیش ببریم .
- از ترکیدن شیر جلوگیری میشود
- از گیر کردن شیر جلوگیری میشود
- خللی در هدایت آب پیش نخواهد آمد
شیر گیت ولو آتش نشانی
شیر گیت ولو آتش نشانی نسل یکامل یافته ای از شیرهای قدیمی مورد استفاده در مزارع میباشد . این شیرها به دلیل ویژگیهای منحصر بفردی که دارند در مسیرهای اصلی دیلاج ولو ، خروجی بلدر تانک و مسیر مانیتور قابلیت نصب دارند . ویژگیهای بارز آن عبارتند از :
- هنگام باز شدن مانع گووه یا دیسکی کاملا از مسیر آن کنار میرود و افت فشار ایجاد نمیکند
- هنگام بسته شدن نیز با سیستم آببندی پیشرفته ای که دارد کاملا مسیر را مسدود میکند
- با حد اقل انرژی اوپراتور باز و بسته میشود
- عمر بالایی قطعات و آببندی های این محصول از شیر آلات آتش نشانی نیز بسیار بالاست.
شیر پروانه ای آتش نشانی
نوعی دیگر از شیرآلات ابزار دقیق با عنوان batterfly valves یا همان شیر پروانه ای آتش نشانی شناخته میشود که جهت تنظیم فشار و قطع و وصل کردن جریان آب و فوم کاربرد دارد . برخلاف گیت ولو که دیسک به صورت افقی حرکت میکند و یا از گووه استفاده میشود در شیر پروانه ای یک دیسک دایره ای شکل وجود دارد که با تنظیم جریان و باز و بسته کردن شیر دسک حول محور خود حرکت میکند . آنچه که باید از این شیرآلات آتش نشانی بدانید :
- شیر پروانه ای نسبت به گیت ولوها سبک تر هستند
- همچنین قیمت ارزانتری نیز نسبت به سایر شیرها دارند .
- شیرهای پروانه ای آتش نشانی بر اساس استاندارد api609 تولید میشوند
- دو دسته دارند که عبارتند از : شیر هم مرکز و خارج از مرکز
- شیرهای هم مرکز یک نوع دارند اما شیرهای خارج از مرکز 3 نوع ( تریپل آفست ، شیر دیسک آفتس و دابل آفست )
شیر چک ولو آتش نشانی
شیرهای یکطرفه فشار قوی یا همان چک ولو شیرهای برگشت ناپذیری هستند که در کمپرسورهای بار سنگین ، پمپ های آتش نشانی ، مانیتور آتش نشانی و خروجی دیلاج ولو استفاده میشود . فشار آب یا فوم که از مخزن مثانه یا بلدر تانک دریافت میشود و توسط دیلاج ولو فشرده میشود و بعد از ورود به اینداکتور آتش نشانی با هوا ترکیب میشود و سپس به عنوان یک محلول کف آماده قصد داریم آن را به محیط آتش سوزی پرتاب کنیم نمیتواند برگشت پذیر باشد . از این رو بین شیرآلات آتش نشانی این چک ولوها هستند که سد راه مایع برگشتی میشود .
شیر آتش نشانی برنجی
شیر برنجی آتش نشانی از دسته شیرآلات آتش نشانی کاربردی در تابلوهای آتش نشانی است . ازن شیر اغلب در خروجی یا ورودی تابلو نصب میشود و وظیفه آن تنظیم فشار و کنترل جریان آب میباشد . نصب شیر برنجی از امور ضروری شیرآلات و اتصالات تابلو آتش نشانی بشمار میرود و به دلیل اهمیت مقاومت متریال به ضربه و دما و مواد خورنده از برنج استفاده میشود
برخی از کاربردیترین شیر برنجی آتش نشانی عبارتند از:
- شیر برنجی DN100
- شیر برنجی کیز ایران
شیر سیامی آتش نشانی
یکی از مهمترین و کاربردیترین شیرآلات آتش نشانی در ساختمان ها شیر سیامی میباشد . شیر سیامی نوع دیوایندینگ است که در ورودی ساختمان بکار میرود . این شیر وظیفه انتقال آب به محیط ساختمان جهت پشتیبانی از سیستم اطفای حریق را دارد و سایز آن متناسب با حجم ساختمان ، حجم سیستم اطفای حریق و برخی فاکتورهای مرتبط در نظر گرفته میشود .
- متریال تولید شیر سیامی آتش نشانی استنلس استیل میباشد
- پوشش نهایی آن رزین اپوکسی و یا پوشش رنگ الکترواستاتیک یا رنگ سازمانی است
- سایز شیر سیامی بسته به محیط ساختمان و سیستم اطفا در نظر گرفته میشود ( اغلب شیر 3 اینچ و 4 اینچ )
- بهترین برند شیر سیامی نیز برند AWG میباشد
تجهیزات فوم
سیستم های اطفاء حریق گازی (GASEOUS FIRE SUPPRESSION SYSTEMS)
سیستم خاموشکننده گازی سیستمی است که با کمک یک عامل خاموشکننده گازی یا از طریق جابجایی اکسیژن محیط (کاهش میزان اکسیژن) و یا با استفاده از کاهش حرارت، آتش را خاموش میکند. در مقایسه با سیستم خاموشکننده آبی، یک سیستم خاموشکننده گازی طراحی شده تا عامل آتش را بطور کلی از بین ببرد نه اینکه فقط آتش را خاموش کند.
سیستمهای خاموشکننده گازی هنگامی استفاده میشوند که سیستمهای خاموشکننده آب، فوم یا پودر موثر نبوده و یا خاموش کردن با این مواد باعث آسیبهای قابل توجهی بشود. مکانهای خاصی که دارای انواع مختلف ابزارهای الکتریکی باشند مانند اتاقهای سرور
سیستمهای خاموشکننده گازی “تمیزترین” نوع از سیستمهای خاموشکننده میباشند. گازهای خاموشکننده بر سیستمهای الکتریکی معمولی مانند سرورها و غیره تاثیری ندارند. برای سیستمهای خاموشکننده گازی ار انواع مختلفی از گازهای خاموشکننده میتوان استفاده کرد. برای سیستمهای خاموشکننده گازی با توجه به زمینه مورد استفاده میتوان از گازهای مختلفی استفاده کرد.
مکانهای مورد استفاده سیستمهای خاموشکننده گازی:
- اتاقهای آیتی و سیستمهای کامپیوتری
- اتاقهای آرشیو و نگهداری اسناد
- مراکز تماس اضطراری، برج های کنترل و مراقبت پرواز، ایستگاههای فرستنده امواج تلفن همراه، مراکز ارائه دهنده خدمات اینترنت، تلویزیون، رادیو، اتاقهای کنترل، ایستگاههای امواج الکترومغناطیسی
- گالریهای هنری، کتابخانهها، اتاقهای پروژکتور فیلم، موزهها
- بخش پزشکی: سیستمهای تصویربرداری، اتاق عمل
- بخشهای صنعتی مانند آزمایشگاهها، اتاقهای کنترل، سیستمهای حفاری دریایی، تجهیزات رباتیک
- ژنراتورهای برق اضطراری، بخشهای کم ولتاژ، بخشهای کابل و غیره
- شبیهساز پرواز، کشتی، وسایل نقلیه نظامی
شیرآتش نشانی
انواع شیر آتش نشانی
به طور کلی شیرهای آتش نشانی به دو دسته شیر آتش نشانی ایستاده (شیر هیدرانت سطحی) و شیر آتش نشانی زیر زمینی (شیر هیدرانت زیر زمینی) تقسیم میشوند:
شیر آتشنشانی ایستاده
شیر هیدرانت ایستاده آتش نشانی یک شیر معمولا قرمز رنگی است که اکثر ما آن را در سر چهار راه ها و خیابان ها دیدهایم. این نوع شیرهای آتش نشانی در داخل یا خارج از یک ساختمان، محوطه پارکینگ، ناحیه صنعتی، معدن، جاده و غیره قرار داده می شود و به شبکه خدمات آب شهرداری و یا خدمات آب خصوصی متصل است به شیوهای که برای تامین فوری آب مورد نیاز آتش نشانان برای خاموش کردن آتش طراحی میشوند.
شیر آتش نشانی ایستاده خود به دو دسته شیر آتش نشانی ایستاده خشک و شیر آتش نشانی ایستاده تر تقسیم میشود:
شیر آتش نشانی ایستاده خشک
در حالت عادی محفظه فوقانی این نوع شیر خشک است و خارج از سطح زمین نصب میشود. با باز کردن شیر اصلی، محفظه آن پر از آب میشود. شیر آتش نشانی ایستاده خشک مجهز به سیستم تخلیه است بطوریکه پس از بسته شدن شیر اصلی، بصورت خودکار عمل تخلیه انجام میشود.
مزایای شیر ایستاد خشک
- این شیر برای مناطق سردسیر و مناطقی که امکان یخ زدگی وجود دارد مناسب است.
- این شیر دارای مکانیزم ضربه گیر است که مانع از خروج آب در زمان حادثه میشود.
شیر آتش نشانی ایستاده تر
بخش فوقانی این شیر روی سطح زمین نصب میشود اما دائما محفظه این شیر پر از آب است. این شیر فاقد شیر اصلی است اما در هر کدام از خروجی ها شیر جداگانهای نصب شده است.
این نوع شیر فاقد مزیتهایی است که برای شیر ایستاده خشک گفتیم بنابراین برای استفاده در مناطقی که در معرض یخ زدگی میباشد مناسب نیست و در برابر حوادث به دلیل نداشتن سیستم ضربه گیر مانع خروج آب نمیشود.
شیر آتش نشانی زیر زمینی
این شیر به طور کامل در زیر زمین و در داخل محفظه خود نصب میشود و مجهز به شیر قطع و وصل جریان است. این نوع شیر آتش نشانی، شلنگ و پایه شلنگ دارد و نوع اتصال در این شیر فلنجی است.
واحدهای مهر و موم رینگ
این تجهیز به صورت تخصصی جهت اطفای حریق مخازن سقف متحرک ساخته شده است.طراحی بخش خروجی تجهیز موجب می شود فوم خروجی از تجهیز با آرایشی منظم به روی دیواره پخش شده و فضای متحرک مخزن (rim seal) را از ماده اطفایی پر نماید.در این تجهیز کمترین هدر رفت فوم اطفایی در نظر گرفته شده است.
نازل های اسپری
نازل های اسپری آب (Water spray nozzle) به عنوان دستگاه های اندازه گیری عمل می کنند تا جریان آب و سایر مایعات قابل اسپری را کنترل کنند. الگوی اسپری نیز توسط دهانه نازل اسپری کنترل می شود. انتخاب الگوی اسپری بسته به کاربرد آن می تواند متفاوت تعیین شود. میزان جریان نازل معمولاً با استفاده از آب به عنوان ماده اسپری محاسبه می شود، زیرا ویسکوزیته تأثیر مستقیمی بر نتایج اسپری نازل دارد.
نازل های اسپری آب در صنعت و کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرند و در حالی که فرایندها و نتایج متنوع هستند، نتیجهنهایی یکسان است یعنی اندازه گیری جریان و شکل دادن به الگوی اسپری آب خروجی از نازل.
انواع نازل پاشش
نازل های پاشش براساس نوع الگوی پاشش به ۵ دسته تقسیم می شوند:
- فن تخت
- جریان جامد
- مخروط کامل
- مخروط توخالی
- مربعی
- مه/غبار
کاربردهای نازل
برنامه های کاربردی نازل در صنعت متفاوت است، به عنوان مثال:
- برای رسوب زدایی در صنعت فولاد که در آن فشار نسبتاً بالایی برای تخلیه حجم زیادی آب نیاز است، از نازل اسپری برای حذف رسوب استفاده می شود.
- از نازل های مه پاش هوا که در آن روانکاری ملایم مورد نیاز است، استفاده می شود.
- نازل های اسپری آب همچنین می توانند در برنامه های جت مستقیم (سوزن جت) برای برش مواد استفاده شوند. به طور معمول در این اهداف از مواد مقاوم برای ایجاد نوک سوراخ سخت تر مانند یاقوت سرخ یا یاقوت کبود استفاده می شود.
- فرایند سرمایش: انتقال حرارت با پاشیدن مایعات به سطح محصول برای خنک شدن سریع ، مانند خنک سازی پیوسته ریخته گری در فولادسازی.
- رطوبت سازی محیط یا محصولات: اسپری مایع به صورت مه روی سطح محصولات یا اتاقها برای افزایش رطوبت نسبی.
- جهت ایجاد پوشش: استفاده از روکشها یا مایعات روی سطح محصولات غذایی. به عنوان مثال: روغن پاشیدن روی نان، پاشیدن تخم مرغ بر روی محصولات نانوایی.
- فرآوری غذا: افزودن مواد یا مواد خاص برای تسریع واکنشهای شیمیایی.
- شستشو: با پاشیدن مایعات با فشار بالا، خاک و آلودگی از سطح محصول پاک می شود و محصول آماده مرحله بعد مانند رنگ آمیزی، روکش کردن و یا بسته بندی می گردد.
- کنترل آلودگی: استفاده از مایعات ضدعفونی کننده به صورت اسپری برای جذب ذرات معلق و یا با به دام انداختن آلاینده های گازی در قطرات مایع، سبب کاهش آلودگی محیط در صنایع مختلف به خصوص صنایع تولید کننده محصولات آرایشی بهداشتی و مواد غذایی می شود.
نکات مهم در انتخاب نازل اسپری
هنگام انتخاب نازل های اسپری برای بهینه سازی سیستم پاشش، عوامل مختلفی را باید در نظر گرفت از جمله:
- مایع اسپری
- هدف از اسپری
- نوع قطره مورد نیاز
- فشار و حجم موجود